Boekhistorisch onderzoek gaat weliswaar om fundamenteel onderzoek en details, maar kan ons wel degelijk belangrijke kennis en inzichten verschaffen die ook maatschappelijk nut opleveren. Boekwetenschapper Paul Dijstelberge bewijst deze stelling door te vertellen over het onlangs ontwikkelde digitale instrumentarium voor zijn onderzoek.

Dat we heel veel kunnen leren van onderzoek naar sierinitialen en ornamenten in boeken uit de vroegmoderne tijd staat buiten kijf. Vorig jaar toonden twee jonge boekwetenschappers aan dat de drukker van het werk van Spinoza niet de Amsterdamse boekhandelaar Jan Rieuwerts was, maar de totaal onbekende Israel de Paul. Een ontdekking waardoor alle secundaire literatuur over Spinoza moet worden herschreven – soms ingrijpend. Ook het onderzoek naar zestiende eeuws materiaal leidt soms tot inzichten die minder spectaculair zijn maar niet minder verrassend. Zo kan je aan het uiterlijk van Parijse boeken van rond 1550 al zien of de drukker ervan 20 jaar later zal worden vermoord tijdens de Bartholomaeusnacht. De titelbladen van boeken uit de periode 1500-1700 tonen de transnationale culturele invloeden in een bij uitstek internationale industrie.

Boekhistorisch onderzoek draait om details, vaak om details op de vierkante centimeter. Het is fundamenteel onderzoek dat wel leidt tot nieuwe inzichten maar niet onmiddellijk in geld kan worden omgezet – en daar draait het toch om bij valorisatie. Dat geldt niet voor het digitale instrumentarium dat voor dit onderzoek is ontwikkeld. Dat kan hergebruikt worden, door uitgevers, musea en grand cafés, door kunsthistorici en entrepreneurs. Dijstelberge gaat in op deze digitale component van boekwetenschap, en vertelt hoezeer de ontwikkeling van deze nieuwe digitale perspectieven in de boekwetenschap welzeker vele maatschappelijke raakvlakken kent.

Charles van den Heuvel zal na afloop van de lezing met Dijstelberge in gesprek gaan. Er is ook ruimte voor publieksvragen.

Over de sprekers

Paul Dijstelberge studeerde Historische Letterkunde, Boekwetenschap en Byzantinologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij werkte ruim tien jaar als kok in een restaurant voor hij wetenschappelijk bibliograaf werd bij, achtereenvolgens, de Bibliotheca Philosophica Hermetica, de Koninklijke Bibliotheek en de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam. In 2005 werd hij benoemd tot Conservator bij de Bijzondere Collecties met als specialismen: – het gedrukte boek 1470-1800 en de Medisch Historische Collecties. Hij is tevens conservator van de Koninklijke Maatschappij ter bevordering van de Geneeskunst. In 2007 werd hij benoemd tot Universitair Docent bij Boekwetenschap en Handschriftenkunde. Zijn specialisme is het boek in de handpersperiode (1470-1800) in de breedste zin.

Charles van den Heuvel studeerde kunstgeschiedenis en promoveerde in 1991 op een proefschrift over de introductie van de Italiaanse steden- en vestingbouw in de Nederlanden in de periode 1540-1609. Na zijn studie werkte hij onder meer aan het Nederlands Kunsthistorisch Instituut te Florence en verschillende universiteiten. Tevens was hij senior onderzoeker bij de Virtual Knowledge Studio for the Humanities and Social Sciences van de KNAW. Sinds januari 2011 is hij bij het Huygens ING onderzoeksleider wetenschapsgeschiedenis en themaleider ‘Circulation of Knowledge’. Samen met professor Wijnand Mijnhardt leidt hij het NWO project ‘Circulation of Knowledge and Learned Practices in the 17th Century Dutch Republic’. Zijn meest recente onderzoek binnen het Huygens ING handelt over de relaties tussen wetenschapsgeschiedenis en de geschiedenis van de bibliotheek en informatiewetenschappen.

Dit programma vormt de tweede aflevering in een seminarreeks over de valorisatie van academisch erfgoedonderzoek van het UvA Onderzoekszwaartepunt Cultureel Erfgoed en Identiteit. Tijdens de seminars staat samenwerking tussen wetenschappelijke onderzoeksprojecten en media centraal, om zo de potentie van deze samenwerkingsverbanden inzichtelijk te maken. De reeks heeft als doel te illustreren op welke manieren wetenschappelijk onderzoek relevante inzichten en toepassingen kan bieden voor bredere sociale kwesties. 

Aanmelden

Toegang tot de activiteiten van SPUI25 is gratis. Aanmelden is niet vrijblijvend. Wij rekenen op uw komst. Bent u verhinderd, dan graag doorgeven via spui25@uva.nl | T: 020 525 8142.