Actuele teksteditie: de artikelen die De Telegraaf tachtig jaar geleden publiceerde als tegenwicht voor de ‘gekleurde’ nieuwsvoorziening over de islam verdienen anno 2010 een nieuw lezerspubliek.

Islamoloog en arabist Christiaan Snouck Hurgronje schreef van 1924 tot 1932 een reeks artikelen voor De Telegraaf, genaamd ‘Uit de wereld van den Islam’. Na het verschijnen in de krant zijn deze artikelen in vergetelheid geraakt. Onterecht, vinden Liesje Bruin en Ammeke Kateman, die aan een editie van de reeks werken.

De zeer leesbare artikelen van Snouck Hurgronje bieden nog altijd belangrijke (historische) inzichten over de islam en de islamitische wereld. Bovendien doen de artikelen ons beseffen dat wij juist in het huidige gepolemiseerde maatschappelijke debat in Nederland behoefte hebben aan goed geïnformeerd en toegankelijk commentaar op huidige ontwikkelingen binnen de islam. Laten we ons daarvoor wenden tot ‘de onbetwiste autoriteit’: professor Christiaan Snouck Hurgronje.

Ter inleiding bij de artikelen van Snouck Hurgronje schreef de redactie van De Telegraaf  het volgende:

Bij de, door politieke belangen, te vaak ‘gekleurde’ nieuwsvoorziening, die het Westen bereikt omtrent hetgeen zich in deze dagen in de wereld van den Islam afspeelt, is verklaring van de ware toedracht van zaken door de hoogste autoriteit op dit gebied uiterst gewenscht. Wij achten het een voorrecht met dit artikel in ons een blad een reeks beschouwingen te mogen inleiden over een zoo’n actueel onderwerp als de wereld van den Islam, geschreven met de onbetwiste autoriteit van Prof. Snouck Hurgronje.

Wie legt anno 2010 uit wat zich in ‘de wereld van de islam’ afspeelt? Welke onbetwiste autoriteit verklaart nu de complexe gebeurtenissen in het Midden-Oosten en wat hieraan vooraf ging? Door Joris Luyendijk gewaarschuwd voor gekleurde en gemanipuleerde media, lijkt de behoefte aan weloverwogen duiding door experts onverminderd, of zelfs versterkt.

In de jaren twintig en dertig informeerde de arabist en islamoloog Christiaan Snouck Hurgronje (1857-1936) als gezaghebbende autoriteit de lezers van De Telegraaf over de gebeurtenissen en gebruiken in de islamitische wereld. Snouck Hurgronje sprak vloeiend Arabisch en verbleef – als één van de eerste Europeanen – zelfs enkele maanden in Mekka, hetgeen hem zijn befaamde expertise opleverde. In een dertigtal artikelen, telkens geschreven naar aanleiding van een historische gebeurtenis, deelde hij zijn kennis over het gebied en gaf hij achtergrondinformatie voor de lezers die onbekend waren met het Midden-Oosten. Zo schreef hij over de modernisering van Turkije, over de opkomende macht van Saoedi-Arabië en over het begin van het nu nog altijd slepende conflict tussen Israel en Palestina. Al in 1930 schreef Snouck Hurgronje hierover:

De eenige grond, waarop men de stichting van een Joodsch Nationaal Tehuis in Palestina zou kunnen toejuichen, zou gelegen moeten zijn in de bijzondere geschiktheid van dat land voor zulk een doel. Niemand, die de gebeurtenissen van 1917 tot heden heeft gevolgd, zal zulken grond aanwezig achten.

De uitleg van Snouck Hurgronje is vandaag de dag interessant als historische achtergrond voor de huidige ontwikkelingen in het Midden-Oosten, zeker omdat deze conflicten vaak nog altijd actueel zijn. Wellicht nog relevanter voor deze tijd zijn de artikelen waarin Snouck Hurgronje begrippen uit de wereld van de islam uitlegt, zoals het kalifaat en de sharia. Zijn inzichten zijn in deze tijd, waarin Wilders de waarheid over de islam juridisch probeert te beslechten, en waarin wederzijds onbegrip steeds groter lijkt te worden, zeer welkom. Een editie van deze reeks lijkt ons daarom een nuttig instrument voor hetgeen Snouck Hurgronje destijds al beoogde: begrip creëren door de lezer kennis te laten maken met de wereld van de islam.

In samenwerking met de studenten Teksteditie van Frans Blom (UvA, Duale Master Redacteur/Editor) hopen wij deze editie het komende jaar te realiseren. In totaal gaat het om 34 artikelen, die we geannoteerd willen uitgeven. Een contract met een uitgever hebben we nog niet, maar gezien de actualiteit van het onderwerp maken we ons daar niet al te veel zorgen over. En over de aanbieding van het eerste exemplaar hebben we ook al zo onze ideeën…

Liesje Bruin en Ammeke Kateman

Liesje Bruin (1985) studeerde Engels aan de Universiteit van Amsterdam. Naast een master Engels deed ze de master redacteur/editor. Op dit moment werkt ze als bureauredacteur bij uitgeverij De Bezige Bij.

Ammeke Kateman (1985) studeerde geschiedenis en Arabisch aan de Universiteit van Amsterdam. Na afronding van de onderzoeksmaster geschiedenis zal zij in november beginnen als promovendus bij Religiestudies (Islam) aan de UvA.