Van 26 t/m 28 maart vond in Brussel het tweejaarlijkse congres voor de moderne Nederlandse letterkunde Achter de verhalen plaats. Na Leuven (2006), Nijmegen (2008), Gent (2010) en Utrecht (2012) was Brussel 2014 alweer de vijfde editie. paleis-der-academienIn het luisterrijke decor van het Paleis der Academiën van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten namen gedurende de drie dagen in totaal meer dan honderdvijftig personen deel aan het congres.

Het thema van deze editie was ‘Terug naar de tekst?’ Per dag werd deze open vraag vanuit een andere hoek belicht. Op woensdag werden ‘Aspecten’ van de literaire tekst gethematiseerd, variërend van stijl en setting tot personages en genres. De keynotelezingen werden verzorgd door dichter en econoom Nachoem M. Wijnberg (Universiteit van Amsterdam), die onder meer vanuit zijn eigen academische vakgebied en dichterlijke hoedanigheid de wetenschappelijke praktijk van de moderne neerlandistiek tegen het licht hield, en Pieter Verstraeten (KU Leuven), die een interpretatieve en literairhistorische benadering van de moderne roman op basis van de representatie van objecten voorstelde.

Op donderdag stonden de ‘Invalshoeken’ centraal: reflecties op tekstgerichte en andere gevestigde benaderingen en discussies over nieuwe theoretische en methodologische perspectieven. Aan bod kwamen onder meer auteurspoëtica en –positionering, ideologie en engagement. De keynotelezingen werden verzorgd door Frans-Willem Korsten (Universiteit Leiden / Erasmus Universiteit Rotterdam), die aan de hand van de begrippen ‘jurisprudentie’ en ‘turbulentie’ de vraag ‘Van wie is de tekst?’ besprak, en Sven Vitse (Universiteit Utrecht), die een nieuwe ideologiekritische literatuurstudie ‘voorbij het postmodernisme’ beproefde.

In een sessie over ‘Digitale perspectieven’ werden namens het Huygens ING lezingen verzorgd door Jan Gielkens, over de gevaren die digitale ontwikkelingen met zich meebrengen voor de ‘integriteit’ van de tekst als onderzoeksobject, en door Kim Jautze en Andreas van Cranenburgh, die de ambities en enkele resultaten van het project ‘The Riddle of Literary Quality’ presenteerden.

De ‘Transformaties’ van de literaire tekst stonden de derde dag centraal: onderzoek op het gebied van tekstgenese en edities, maar ook vertalingen en literatuurhistorische thema’s. Ralf Grüttemeier (Carl von Ossietzky Universität Oldenburg) verzorgde een keynotelezing over de ‘motivaties’ van tekstgericht, specifiek tekstgenetisch onderzoek. Elli Bleeker, Peter Kegel en Suzan van Dijk gaven deze dag ieder een lezing in de sessie ‘Voor en na het werk’, respectievelijk over de noodzaak van richtlijnen voor digitale edities, het belang van tekstgenetisch onderzoek voor de interpretatie van Hermans’ Ik heb altijd gelijk en ‘vergeten’ vrouwen in de literatuurhistorische praktijk.

Na een panelgesprek over de status van de literaire tekst in het universitaire curriculum sprak Gillis Dorleijn (Rijksuniversiteit Groningen) tot besluit over de hedendaagse stand van de literaire cultuur en de te vrezen én te omarmen toekomstige ontwikkelingen. Deze en andere thema’s zullen centraal staan in 2016 in Groningen, waar Achter de verhalen 6 zal plaatsvinden.

Marc van Zoggel, Huygens ING

Comments are closed.