Een demo-editie door Harald Saller van de Oudhoogduitse vertaling-bewerking (door Notker der Deutsche) van Aristoteles’ De interpretatione. De demo-editie bevat de inleiding en het eerste hoofdstuk van de tekst.

Het uitgegeven manuscript bevat zowel de tekst in de Latijnse vertaling van Boethius als de Duitse ‘vertaling’. Deze vertaling bestaat uit verschillende componenten: een vertaling in eigenlijke zin, glossen op de grondtekst, Latijnse parafrases van zinnen uit het origineel, en becommentariërende elementen.

Aan de linkerzijde van het scherm staat steeds een kritische tekst. Deze kritische tekst kan er echter op verschillende manieren worden getoond. Een eerste optie is een keuze tussen gemoderniseerde en originele interpunctie.

Een uniek kenmerk van deze uitgave is dat daarnaast echter nog vijf niveaus van ‘differentiatie’ beschikbaar zijn, dat wil zeggen: vijf manieren om de verhouding tussen de Latijnse tekst en de tekst van Notker inzichtelijk te maken. Op het laagste niveau worden de originele tekst en die van de vertaling op dezelfde wijze getoond. Op hogere niveaus wordt bijvoorbeeld onderscheid gemaakt door het origineel in vet te tonen, door Latijnse parafrases gespatieerd te tonen, door inspringing, of zelfs, op het hoogste niveau, door passages te cursiveren waar de vertaling-bewerking inhoudelijk afwijkt van het origineel. Op dit niveau worden overeenkomstige passages in origineel en vertaling ook gehighlight op het moment dat de muis op een passage wordt geplaatst.

Het is duidelijk dat deze mogelijkheid vraagt om diepgaande en arbeidsintensieve codering van het materiaal.

Aan de rechterzijde van het scherm kan, weer afhankelijk van keuzes door de gebruiker, ofwel een diplomatische transcriptie worden getoond, ofwel een moderne vertaling (van zowel het Latijn als van de Oudhoogduitse tekst), ofwel verschillende vormen van commentaar. Niet zo praktisch is, dat als meerdere vormen van commentaar beschikbaar zijn, de gebruiker steeds expliciet een keuze moet maken (het prettigst zou me lijken om standaard alles te tonen).

Een ernstige tekortkoming, voor een werk waaraan zoveel aandacht is besteed, is het ontbreken van een facsimile.

In een artikel in Philologie im Netz bespreekt Saller een aantal implicaties van de digitale editie voor de geesteswetenschappen: ‘Zugriff auf Wissen, Zugang zum Sinn. Anmerkungen zu Texten, Kommentaren und semantischen Netzen‘ (in: PhiN. Philologie im Netz. Beiheft 2/2004: Internet und digitale Medien in der Romanistik: Theorie – Ästhetik – Praxis).

Geplaatst in editie, middeleeuwen, weblog digital humanities

Comments are closed.