Zoals her en der aangekondigd is sinds vorige week de tekst van de Statenvertaling van 1637 op het net te raadpleden. Lof voor Nicoline van der Sijs en de vrijwilligers die dit hebben mogelijk gemaakt! De drie instellingen die aan het project hebben meegewerkt (INL, NBG, DBNL) bieden elk op hun website de tekst aan, en elk op hun eigen manier. Een ideale gelegenheid voor een klein onderzoekje naar de prettigste manier om zo’n tekst elektronisch te presenteren.

Hier is de tekst te vinden:
DBNL: http://dbnl.org/tekst/_sta001stat01_01/
INL: http://www.inl.nl/images/stories/bijbels/statenvertaling1637/
NBG: http://www.bijbelsdigitaal.nl/index2.php?bible=sv1637

De DBNL biedt de tekst aan in het vertrouwde DBNL-formaat: een inhoudsopgave, een html-pagina per hoofdstuk, noten in de rechtermarge. De NBG biedt een keuze tussen een weergave als scan en een weergave van scan met transcriptie. Het INL biedt een elegante weergave van de tekst, met hyperlinks naar afbeeldingen op de site van het NBG.

Eén van de lastige aspecten van de tekst is dat de kantekeningen, de aantekeningen bij de vertaling, veel omvangrijker zijn dan de tekst. Met name de weergave bij de DBNL, die de noten bij de tekst houdt, gaat daaronder gebukt. De eigenlijke Bijbeltekst vertoont nu enorme gaten, wat de leesbaarheid niet ten goede komt. De noten en de tekst zijn wel aan elkaar gelinkt, anders dan op de site van het NBG, waar de lezer met zijn ogen op zoek moet naar de toepasselijke kanttekeningen. Het INL presenteert de kanttekeningen soms op grote afstand van de tekst, maar heeft bovendien een pop-up versie van de kanttekeningen die verschijnt als op het nootcijfer wordt geklikt. De kanttekeningen staan overigens vol met verwijzingen naar bijbelplaatsen. Het INL is de enige van de drie sites die van die verwijzingen hyperlinks heeft gemaakt.

De leesbaarheid van de site van het NBG is overigens ook niet optimaal. Omdat gekozen is voor een verticale verdeling van het scherm moet de tekst worden gelezen in een horizontale smalle balk. Het grootste deel van die balk wordt in beslag genomen door de kanttekeningen, in een klein lettertype. Zo blijft er voor de bijbeltekst zelf maar een klein hokje links onderaan het scherm over.

Geen van de sites heeft geprobeerd om de gebruiker de keuze te geven welke tekstdelen hij wil zien. Het zou voor de hand liggen dat de gebruiker kan aanvinken wel of niet in de kanttekeningen geïnteresseerd te zijn. Dat zou veel meer ruimte scheppen voor een leesbare weergave.

Een beperking van de site van de DBNL is de beperkte navigatie: je kunt wel vooruit en achteruit bladeren, maar om naar een ander deel van de Bijbel te gaan moet je terug naar de inhoudsopgave, waarin je dan moet scrollen. Een popup- of dropdown inhoudsopgave op elke pagina is veel vriendelijker.

Tenslotte een klacht: overal op het net lees ik dat de Statenvertaling van 1637 nu doorzoekbaar is, maar waar is die zoekfunctie? Volgens een begeleidend artikel van Nicoline van der Sijs zou op de site van het INL een concordantie beschikbaar komen, maar die zie ik nog niet.

Een uitgebreide verantwoording van de gevolgde procedures is te vinden op de site van het INL.

Geplaatst in editie, weblog digital humanities

Een reactie op “Drie maal de Statenvertaling”

  1. Peter Boot says:

    [Goffe Jensma stuurt het volgende commentaar:]

    De tekst van de Statenvertaling was al beschikbaar als E-Sword-bijbel,
    zij het zonder de commentaren:

    http://www.e-sword.net

    E-sword is een freeware programma waarin gratis tientallen versies van
    de bijbel in allerlei talen kunnen worden gedownload doorzocht en
    vergeleken. Ook zijn atlassen en engelstalige commentaren downloadable.
    Voorzover ik kan zien stamt E-Sword – The sword of the Lord – uit
    fundamentalistische hoek. Het is als onderzoeksinstrument echter
    voorbeeldig, bijvoorbeeld door de mogelijkheid om de Griekse en
    Hebreeuwse grondteksten (ook weer in verschillende versies aanwezig) te
    vergelijken met de uiteindelijke vertalingen.