Voor verschillende van onze projecten kijken we op het moment hoe we om kunnen gaan met de noodzaak een groot aantal verschillende versies of vormen van een tekst naast elkaar te presenteren. Op deze pagina geef ik een overzicht van hoe een aantal verschillende editieprojecten diezelfde vraag hebben beantwoord. Veel van de projecten zijn op deze pagina’s al eerder genoemd. Voorbeelden die inspirerend kunnen werken! (Klik op een thumbnail om een grote afbeelding te kunnen zien; klik eventueel nog eens voor de afbeelding op ware grootte).

Shorter Chinese Samyukta Āgama
Een heel eenvoudige presentatie in drie kolommen; de gebruiker kan het aantal kolommen beperken tot twee. In elke kolom kan de gebruiker middels een drop-down box kiezen welke tekstversie wordt getoond. Niet op elk scherm passen immers drie kolommen; sommige gebruikers prefereren bijvoorbeeld een groter lettertype. Gelijktijdige studie van verschillende versies van de tekst is mogelijk, en het is niet nodig om verschillende windows naast of boven elkaar te positioneren.
Shorter Chinese Samyukta Āgama
Zie: http://buddhistinformatics.chibs.edu.tw/BZA/cluster.xql

Darwin
Er bestaat een online editie van Darwins correspondentie, maar de site die ik hier bedoel is The Complete Work of Charles Darwin Online. In twee kolommen zien we tekst en facsimile naast elkaar. Hier is de tekst een transcriptie van een volledige tekst, de afbeeldingen alleen van één pagina. In de afbeelding kan worden ingezoomd. Het is mogelijk te springen naar een weergave waarin alleen tekst of alleen afbeelding wordt getoond. Zie bijvoorbeeld hier.

Darwin

Freising Manuscripts
Een niveau van flexibiliteit wordt toegevoegd in de weergave van de Freising manuscripten (http://nl.ijs.si/e-zrc/bs/index-en.html). Naast het facsimile zien we steeds een andere tekst: kritisch (volgens verschillende bezorgers), diplomatisch, fonetisch, verschillende vertalingen. Noten staan onderaan de pagina, de tekst van de noot verschijnt ook als alt-text (als de muis boven de noot wordt geplaatst).
Freising
Zie bijvoorbeeld: http://nl.ijs.si/e-zrc/bs/html/bsDT.html#bsDT-pir

French Emblems at Glasgow
De embleemsite in Glasgow (http://www.emblems.arts.gla.ac.uk/french/index.php) biedt de mogelijkheid om te kiezen voor een weergave van alleen facsimile of tekst met pictura, maar het is ook mogelijk om te kiezen voor een pagina facsimile aan de ene kant van het scherm, met een kleinere afbeelding en transcriptie aan de andere kant. In de tekst-met-pictura weergave is ook, waar beschikbaar, een vertaling van het Latijn opgenomen (ondergeschikt gepresenteerd), en daarnaast annotatie en iconclass-codering. Bij de presentatie van zoekresultaten kan de gebruiker kiezen voor tekst- of facsimile-weergave.

De vertaling is hier duidelijk een ondergeschikt element, alleen een hulpmiddel. Dat zal niet altijd het geval zijn. De gekozen weergave van de noten is vooral geschikt als je verwacht dat de noten incidenteel worden geraadpleegd.
Glasgow
Zie bijvoorbeeld hier.

Dagboek van Robert Graves
Het dagboek van Robert Graves bevat een transcriptie, waarin met verschillende kleuren verschillende doorgaande annotaties zijn aangegeven (personen, plaatsen, werken). Ze worden getoond als popup bij een muisklik. Andere noten staan onderaan de pagina. Doorhalingen als doorgehaald weergegeven. Editoriale toevoegingen (bv. bij afkortingen) tussen rechte haken in de tekst. Facsimile als aanklikbare thumbnail getoond.
Het geheel zorgt voor een enigszins onrustig tekstbeeld.

Graves diary
http://web.uvic.ca/~lang09/graves_diary/pXMLfiles/p1935-02.xml#anchor_

Artamène ou le Grand Cyrus
Artamène ou le Grand Cyrus is een Franstalige mega-roman uit de 17e eeuw. Het sterkste punt van de uitgave is m.i. dat de lezer bovenaan de pagina een aantal opties wordt aangeboden met betrekking tot de presentatie van de tekst. De lezer kan kiezen tussen een doorlopende tekst, een gepagineerde tekst en een tekst met pagina-afbeeldingen. In het laatste geval wordt een facsimile getoond als pop-up op een hyperlink; na aanklikken wordt de afbeelding vergroot. Noten zijn optioneel beschikbaar als pop-up bij mouseover. Van elk hoofdstuk en onderdeel daarvan is een resumé beschikbaar dat optioneel bovenaan de pagina wordt getoond.
Een ander aspect waarover duidelijk is nagedacht is dat op elke pagina zichtbaar kan worden gemaakt hoe naar die pagina kan worden verwezen.

Opties:
Artamène opties
Facsimile:
Artamène facsimile popup
Citatie:
Artamène link naar citatie
Zie bijvoorbeeld hier.

Hypernietzsche
Voor de studie van het ontstaansproces van Nietzsches werken biedt Hypernietzsche voor elk van de stadia waarin een tekst bekend is een facsimile, met daarnaast een window met verschillende tab’s. In die tab’s worden verschillende transcripties gegeven: een lineaire transcriptie, een diplomatische of een printtranscriptie (ik weet niet wat dat is). Daar blijkt een heel duidelijke keuze over wat primair is (de afbeelding), en wat van secundair belang is.

Als alternatief bestaat ook een weergave van verschillende tekstversies in frames.
Stadia van de tekst:
Hypernietzsche, tekststadia
Eén stadium:
Hypernietzsche facsimile met transcripties
Frames:
Hypernietzsche frames
Zie bijvoorbeeld hier: http://www.hypernietzsche.org/vzapf-665

Blake archive

Ook in het Blake Archive is een duidelijke keuze gemaakt: het gaat om digitale afbeeldingen van Blakes bladzijden. Bij die weergave kan gevraagd worden om de transcriptie van de tekst, en om andere gegevens. De gebruiker kan ook vragen om een vergelijking van twee afbeeldingen uit verschillende exemplaren van het werk.
Afbeelding met tekst in afzonderlijk venster:
Afbeelding met tekst in afzonderlijk venster
Vergelijking van versies:
Vergelijking van versies
Zie bijvoorbeeld hier.

Bracton online

Harvard presenteert de juridische tekst van Henry of Bratton als vier parallelle teksten: Latijn, noten bij Latijn, Engels, noten bij Engels. Ze worden boven elkaar getoond, de gebruiker kan elk afzonderlijk aan en uit klikken. De gebruiker kan ook de ruimte die voor elk van de versies wordt gebruikt aanpassen.
Bracton online
Bracton online
Zie: http://hlsl.law.harvard.edu/bracton/Framed/mframe.htm

Rijmkroniek van Holland
Het ING presenteert de Rijmkroniek van Holland. De tekst kan op verschillende manieren worden getoond: (1) als transcriptie van een enkel handschrift, met thumbnail van pagina, (2) als transcriptie van enkel handschrift, met grote afbeelding, en (3) met de tekst van verschillende handschriften naast elkaar. De gebruiker kan de voor hem/haar relevante weergave kiezen. Nog een ingenieus aspect: het zijmenu kan worden ‘ingeklapt’, om meer ruimte te scheppen voor de eigenlijke tekst.

Rijmkroniek, met thumbnail:
Rijmkroniek, met thumbnail
Rijmkroniek, transcriptie van verschillende handschriften, ingeklapt zijmenu:
Rijmkroniek, transcriptie van verschillende handschriften, ingeklapt zijmenu

Album amicorum van Ferenc Pápai Páriz Jr
Een zeer fraaie presentatie, maar niet voor alle teksten geschikt, is gekozen voor het Album amicorum van Ferenc Pápai Páriz. Bovenaan de pagina zien we een lijst met thumbnails van de bladzijden van het album, daaronder van een enkel blad een facsimile, transcriptie van het Latijn en een Engelse vertaling. Noten en commentaar staan lager op de pagina.

Een aantrekkelijk aspect is ook de interactieve kaart van Europa waarop de bladen kunnen worden gekozen aan de hand van de stops op de reis van Ferenc Pápai Páriz.
Albumblad:
Albumblad
Kaart:
Album, kaart
Zie bijvoorbeeld hier: http://ppf.mtak.hu/en/026a.htm

nora project
In het nora project is geen editie gemaakt, maar wordt tekst met digitale hulpmiddelen onderzocht. Ook hier moet echter een keuze worden gemaakt hoe de verschillende onderdelen naast elkaar worden gepresenteerd: inhoudsopgave, een tekst, en bevindingen over een tekst. In de groene balken kan door dubbelklikken een bepaald onderdeel worden gesloten, of (door slepen met de pijltjes) worden vergroot of verkleind.

nora kolommen

Preface to Ancrene Wisse
In de uitgave van het Preface to Ancrene Wisse is een aantal verschillende weergaven van de teksten ter beschikking. De editeurstekst en de vertaling kunnen naast elkaar worden getoond. Er is geen poging gedaan ook het tekstueel apparaat of het commentaar in die weergave te integreren. Een andere presentatie is die van de transcriptie van een afzonderlijk manuscript en een afbeelding van de bijbehorende foliozijde.
Editeurstekst en vertaling:
Editeurstekst en vertaling
Manuscripttranscriptie:
Manuscripttranscriptie

Geplaatst in editie, weblog digital humanities

Comments are closed.